De NOS komt in het weekend voor de Tweede Kamerverkiezingen met een documentaire waarin wordt teruggekeken op ruim vijftig jaar lijsttrekkersdebatten op televisie. Dat heeft de omroep laten weten. De titel van deze tv-special, ‘NOS ‘U kijkt zo lief…’ Hoogte- en dieptepunten uit meer dan 50 jaar tv-debatten’ verwijst naar een debat van concurrent RTL Nieuws, namelijk het Carrédebat in 2010. Jan Peter Balkenende ontweek een vraag van Mariëlle Tweebeeke met de opmerking ‘u kijkt zo lief’.
Het debat tussen de presidentskandidaten Richard Nixon en John F. Kennedy, in 1960, geldt als de moeder aller tv-debatten. En al meteen als het bewijs van die ijzeren televisiewet: beeld is veel dominanter dan het woord. Want weliswaar deed Nixon inhoudelijk zeker niet onder voor Kennedy, qua uitstraling was hij vele malen diens mindere. Dus dolf de wat morsige, gespannen ogende Nixon bij de presidentsverkiezingen het onderspit tegen de jeugdige en zelfverzekerde Kennedy.
Het eerste Nederlandse televisiedebat was drie jaar later, maar de vaderlandse politici waren maar moeilijk te porren voor deze nieuwigheid. Ze stonden liever in zaaltjes in het land dan voor de camera, voor het oog van miljoenen.
Pas in de loop van de jaren 70 ontdekten politici de televisie als middel om kiezers aan zich te binden. Dat had alles te maken met de ontzuiling: een groeiende groep kiezers stemde niet meer automatisch op de partij van de eigen zuil, maar ging zweven. Geen betere manier om hen te bereiken, te overtuigen en te trekken dan het televisiedebat.
In de NOS-documentaire is te zien hoe het lijsttrekkersdebat in Nederland zich de afgelopen decennia heeft ontwikkeld. Aan de hand van interviews met betrokkenen uit de politiek en de journalistiek en met veelzeggende fragmenten van bijvoorbeeld Hans Wiegel, de eerste lijsttrekker die de camera wist te bespelen en Pim Fortuijn, die alle debatconventies aan z’n laars lapte.
Het door Herman van der Zandt gepresenteerde ‘NOS U kijkt zo lief… Hoogte- en dieptepunten uit meer dan 50 jaar tv-debatten’ is op zaterdag 11 maart tussen 20.30 en 21.15 uur te zien op NPO 2.
Foto: RTL
